-1-روزی مردی که از آشنایان سقراط بود،با هیجان نزد او آمد و گفت:سقراط میدانی راجع به یکی ازشاگردانت چه شنیده ام؟
سقراط پاسخ داد:....
"لحظه ای صبر کن.قبل از اینکه به من چیزی بگویی از
تومی خواهم آزمون کوچکی را که نامش سه پرسش است پاسخ دهی."مرد پرسید:سه
پرسش؟سقراط گفت:بله درست است.قبل از اینکه راجع به شاگردم بامن صحبت کنی،لحظه ای
آنچه را که قصدگفتنش را داری امتحان کنیم.
اولین پرسش حقیقت است.کاملا
مطمئنی که آنچه را که می خواهی به من بگویی حقیقت دارد؟مرد جواب داد:"نه،فقط
در موردش شنیده ام."سقراط گفت:"بسیار خوب،پس واقعا نمیدانی که خبردرست
است یا نادرست.
حالا بیا پرسش دوم
را بگویم،"پرسش خوبی"آنچه را که در موردشاگردم می خواهی به من بگویی
خبرخوبی است؟"مردپاسخ داد:"نه،برعکس…"سقراط ادامه
داد:"پس می خواهی خبری بد در مورد شاگردم که حتی درموردآن مطمئن هم نیستی
بگویی؟"مردکمی دستپاچه شد و شانه بالا انداخت.
سقراط ادامه
داد:"و اما پرسش سوم سودمند بودن است.آن چه را که می خواهی در مورد شاگردم به
من بگویی برایم سودمند است؟"مرد پاسخ داد:"نه،واقعا…"سقراط نتیجه
گیری کرد:"اگرمی خواهی به من چیزی رابگویی که نه حقیقت داردونه خوب است و نه
حتی سودمند است پس چرا اصلا آن رابه من می گویی؟
-2-زمانی دانش آموز مشتاقی بود که می خواست به خرد و بصیرت دست یابد. به نزد خردمند ترین انسان شهر؛ سقراط؛ رفت تا از او مشورت جوید. سقراط فردی کهنسال بود و در باره بسیاری مسائل آگاهی زیادی داشت. پسر از او پرسید: "چگونه می تواند به چنین مهارتی دست پیدا کند؟" سقراط زیاد اهل حرف زدن نبود، تصمیم گرفت صحبت نکند و عملاً برای او توضیح دهد.
او پسر را به کنار
دریا برد و خودش در حالی که لباس به تن داشت، مستقیماً به درون آب رفت. او دوست
داشت چنین کار عجیب و غریبی انجام دهد و مخصوصاً وقتی سعی داشت نکته ای را ثابت
کند. شاگرد با احتیاط دستور او را دنبال کرد و به درون دریا قدم برداشت و همراه
سقراط پیش رفت. آب تا زیر چانه اش می رسید سقراط بدون گفتن کلمه ای دستش را دراز
کرد و بر روی شانه پسر گذاشت، سپس عمیقاً در چشمان شاگردش خیره شد و با تمام توانش
سر او را به زیر آب فرو برد.
تلاش و تقلای پسر به
نتیجه نرسید ولی پیش از آنکه زندگی پسر پایان یابد، سقراط اسیرش را آزاد کرد. پسر
به سرعت به روی آب آمد و در حالی که نفس نفس می زد و به دلیل بلعیدن آب شور به حال
خفگی افتاده بود به دنبال سقراط گشت، تا انتقامش را از سقراط بگیرد! در نهایت تعجب
دانش آموز، پیرمرد صبورانه در ساحل منتظر ایستاده بود.
دانش آموز وقتی به
ساحل رسید، با عصبانیت داد زد: "چرا خواستی مرا بکشی؟" سقراط با آرامش
سوال او را با پرسشی جواب داد: "وقتی زیر آب بودی و مطمئن نبودی که روز دیگر
را خواهی دید یا نه، چه چیز را در دنیا بیش از همه می خواستی؟"
دانش آموز لحظاتی
اندیشید سپس به آرامی گفت: "می خواستم نفس بکشم"
سقراط چهره اش گشاده
شد و گفت" "آری پسرم هر وقت برای خرد و بصیرت همین قدر به اندازه این
نفس کشیدن مشتاق بودی آنوقت به آن دست می یابی."
-3-روزی سقراط حکیم مردی را دید که خیلی ناراحت و متاثر بود؛علت ناراحتی اش را پرسید شخص پاسخ داد:
در
راه که می آمدم یکی از آشنایان را دیدم . سلام کردم جواب نداد و با بی اعتنایی و خودخواهی گذشت و رفت و من از این طرز
رفتار او خیلی رنجیدم.
سقراط گفت : چرا
رنجیدی ؟ مرد با تعجب گفت :خوب معلوم است که چنین رفتاری ناراحت کننده است.
سقراط پرسید : اگر
در راه کسی را می دیدی که به زمین افتاده و از درد به خود می پیچد آیا از دست او دلخور و رنجیده می شدی؟
مرد گفت : مسلم است
که هرگز دلخور نمی شدم؛آدم از بیمار بودن کسی دلخور نمی شود .
سقراط پرسید:به جای دلخوری چه
احساسی می یافتی و چه می کردی ؟
مرد جواب داد :
احساس دلسوزی و شفقت و سعی می کردم طبیب
یا دارویی به او برسانم .
سقراط گفت : همه این
کارها را به خاطر آن می کردی که او را بیمار می دانستی .
آیا انسان تنها جسمش
بیمار می شود ؟ و آیا کسی که رفتارش
نا درست است ، روانش بیمار نیست ؟اگر کسی فکر و روانش سالم باشد هرگز رفتار بدی از
او دیده نمی شود ؟
بیماری فکری و روان
نامش غفلت است و باید به جای
دلخوری و رنجش نسبت به کسی که بدی می کند و غافل است دل سوزاند و کمک کرد و به او طبیب روح و
داروی جان رساند؛پس از دست هیچ کس دلخور مشو و کینه به دل مگیر و آرامش خود را
هرگز از دست مده.
" بدان
که هر وقت کسی بدی می کند در آن لحظه بیمار است . "
بنیامین بیضایی